Juridische begrippen

A

Aanmaning
Met een aanmaning sommeert de schuldeiser (degene die geld tegoed heeft) de schuldenaar (degene die de schuld moet betalen) om het verschuldigde bedrag alsnog te voldoen voor een bepaalde datum. De schuldeiser kan de aanmaning zelf versturen, of dit laten doen door de gerechtsdeurwaarder.

Aanzegging
Een aanzegging is een mededeling door de gerechtsdeurwaarder, zoals een aanzegging tot afsluiting, ontruiming of openbare verkoop van in beslag genomen roerende zaken. 

Arrondissement
In Nederland hebben we 19 rechtbanken. Elk van die rechtbanken verzorgt de rechtspraak in een bepaald deel van Nederland. Zo'n deel van Nederland wordt een "arrondissement" genoemd. Voor meer informatie verwijzen wij u naar : www.rechtspraak.nl.

B

Bevel
Een deurwaarder kan aan de schuldenaar "bevel doen". In feite beveelt hij de schuldenaar om te voldoen aan de uitspraak van de rechter. De deurwaarder kan het bevel zowel schriftelijk als mondeling doen. De termijn waarbinnen het bevel uitgevoerd moet worden is afhankelijk van de uitspraak van de rechter of is afhankelijk van wettelijke bepalingen. Een deurwaarder kan bijvoorbeeld "bevel doen" om binnen een bepaalde termijn tot ontruiming van een woning over te gaan. Of om binnen een bepaalde termijn tot betaling over te gaan.

BRP
BRP staat voor Basisregistratie Personen. De gemeente registreert de gegevens van de inwoners van de gemeente, zoals bijvoorbeeld geboortedatum, geslacht en adres. De gegevens die de gemeente registreert, mogen niet zonder meer aan anderen verstrekt worden. Dat is in strijd met de wet op de privacy. Uitzondering op die regel is het verstrekken van gegevens aan gerechtsdeurwaarders. De gemeente is verplicht om desgevraagd aan gerechtsdeurwaarders de gegevens te verstrekken. Dat is omdat de gerechtsdeurwaarder zeker moet zijn dat officiële documenten op het juiste adres bezorgd moeten worden.

BTAG
BTAG is de afkorting van “Besluit Tarieven Ambtshandelingen Gerechtsdeurwaarders. Dit besluit is gebaseerd op de Gerechtsdeurwaarderswet en op het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. In dit Besluit wordt onder andere geregeld welke kosten een deurwaarder in rekening mag brengen voor de handelingen die de deurwaarder verricht.

C

Curatele
Personen kunnen onder curatele gesteld worden. Onder curatele stellen is allereerst een maatregel die getroffen kan worden als meerderjarigen zowel hun financiële als persoonlijke belangen niet meer kunnen behartigen. In dat geval wordt door de rechter een curator aangesteld. De persoon die het beheer van het geld van degene die onder curatele is gesteld moet doen, wordt een ”curator” genoemd. De curator wordt in dit geval ook betrokken bij belangrijke persoonlijke beslissingen die genomen moeten worden. In dit geval lijkt een curator veel op een voogd. Een verzoek tot deze vorm van onder curatele stelling kan worden ingediend door de echtgenoot, geregistreerd partner (of andere levensgezel), zijn bloedverwanten in de rechte lijn en die in de zijlijn tot de vierde graad, de voogd van de betrokkene of het openbaar ministerie. De betrokkene zelf kan soms zelf ook het verzoek doen. 
Ten tweede kan een bedrijf of een persoon onder curatele gesteld worden als er sprake is van een faillissement. In dat geval wordt door de rechter een curator aangesteld. Ook in dit geval wordt de persoon die het beheer van het geld van het bedrijf of de persoon die onder curatele is gesteld moet doen een ”curator” genoemd.

Curator
Een curator is iemand die door de rechter is aangewezen om het beheer te voeren over de bezittingen van een persoon of een bedrijf. Men zegt in zo’n geval dat het bedrijf of de persoon onder curatele gesteld is.

D

Dagvaarding
Een dagvaarding is een officiële akte. Die wordt op verzoek van de eiser (de partij die het geld tegoed heeft) door een gerechtsdeurwaarder uitgereikt aan de gedaagde partij (de debiteur). In de dagvaarding staan onder andere de namen van alle partijen (eiser en gedaagde), de tijd en plaats dat de gedaagde zich bij het gerecht moet melden en de uiteindelijke eis (het openstaande bedrag) van de eisende partij. Derdenbeslag Een derdenbeslag is letterlijk een beslag beslag onder een derde. Dit is een beslag dat een gerechtsdeurwaarder legt op zaken die wel van de schuldenaar zijn, maar via anderen in het bezit van de schuldenaar komen. Voorbeelden hiervan zijn beslag op salaris, uitkering, bankrekening of goederen. 

Deurwaarder
Een deurwaarder of gerechtsdeurwaarder is een openbaar ambtenaar die dagvaardingen en andere ambtelijke stukken uitbrengt, maar ook ontruimingen, afsluitingen, inbeslagnemingen en executieverkopen uitvoert.

Domicilie
Domicilie betekent “wettige woonplaats”. Dit is ook het adres waarop officiële stukken bezorgd zullen worden als er sprake is van een rechtszaak. De schuldeiser zal in veel gevallen domicilie kiezen bij het kantoor van de gerechtsdeurwaarder, dat betekent dat officiële documenten die voor de schuldeiser bestemd zijn bezorgd worden bij het kantoor van de gerechtsdeurwaarder.

Dwangbevel
Een dwangbevel is een bevel om te betalen. Een dwangbevel kan door een aantal bestuursorganen worden uitgevaardigd. Voorbeelden van bestuursorganen zijn het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB)en de Dienst Uitvoeringsorganisatie Onderwijs (DUO). Een gerechtsdeurwaarder mag op basis van een dwangbevel tot beslag leggen overgaan zonder tussenkomst van de rechter.

E

Executiekosten Als een gerechtsdeurwaarder een vordering incasseert maakt hij kosten. Deze kosten kunnen in rekening worden gebracht bij schuldenaren. Er zijn verschillende soorten kosten. Één van die soorten kosten is de executiekosten. Dat zijn de kosten die een deurwaarder maakt bij het toepassen van dwangmiddelen om schulden te incasseren. Voorbeelden daarvan zijn de kosten van het leggen van loonbeslag, bankbeslag of beslag op een uitkering. Maar ook de kosten die de deurwaarder maakt bij het afsluiten, ontruimen van een woning of bij openbare verkopen. 

Executoriale titel
Een executoriale titel is een document op basis waarvan het de deurwaarder wettelijk is toegestaan om tot het leggen van executoriaal beslag over te gaan. Voorbeelden van deze titels zijn: - een vonnis (uitgevaardigd door de rechter) - een notariële akte - een dwangbevel - een beschikkingen.

Exploot Een exploot is een officieel document dat door de gerechtsdeurwaarder wordt bezorgd. Alleen de deurwaarder mag exploten uitbrengen. Voorbeelden van exploten zijn een dagvaarding en een loonbeslag.

F

Failissement
Als een bedrijf niet langer aan de financiële verplichtingen kan voldoen, kan een faillissement uitgesproken worden door de rechter. De rechter doet dat op verzoek van het bedrijf zelf, of op verzoek van de schuldeiser(s) van het bedrijf. Het faillissement dient ter bescherming van de schuldeisers van het bedrijf. Als een faillissement is uitgesproken kan het bedrijf zelf niet meer beschikken over de eigen financiële middelen van het bedrijf.

Finale kwijting
Als een schuldenaar en een schuldeiser afspreken dat de schuldenaar nog een deel van de schuld moet betalen en dat de rest van de schuld kwijtgescholden wordt, noemen we dat “finale kwijting”.

G

GBA
GBA  staat voor Gemeentelijke basisadministratie. De gemeente registreert de gegevens van de inwoners van de gemeente. Bijvoorbeeld geboortedatum, geslacht en adres. De gegevens worden geregistreerd in een systeem dat de “Gemeentelijke Basisadministratie” genoemd wordt. De gegevens die de gemeente registreert, mogen niet zonder meer aan anderen verstrekt worden. Dat is in strijd met de wet op de privacy. Uitzondering op die regel is het verstrekken van gegevens aan deurwaarders. De gemeente is verplicht om desgevraagd aan deurwaarders de gegevens te verstrekken. Dat is omdat de deurwaarder anders niet zeker is dat officiële documenten op het juiste adres bezorgd worden. Tegenwoordig heet dit ook wel BRP. 

Gerechtsdeurwaarder
Een gerechtsdeurwaarder is een openbaar ambtenaar. In de Gerechtsdeurwaarderswet zijn de taken van de gerechtsdeurwaarder beschreven. Alleen de gerechtsdeurwaarder mag die taken uitvoeren. De gerechtsdeurwaarder is door de Koningin benoemd. De gerechtsdeurwaarder is “onbezoldigd ambtenaar”, dat wil zeggen dat gerechtsdeurwaarder niet door de overheid wordt betaald, maar zijn eigen inkomsten moet genereren. De kosten die de gerechtsdeurwaarder voor zijn werkzaamheden in rekening mag brengen, zijn bij wet bepaald. De gerechtsdeurwaarder mag die niet zelf bepalen.

Griffierecht
Dit zijn de kosten die de rechtbank in rekening brengt voor het behandelen van een zaak.

Grosse
Een grosse is een gewaarmerkt afschrift van het vonnis dat is uitgesproken door een rechter.

H

Hoger beroep Als een persoon of een bedrijf het niet eens is met de uitspraak van een rechter, dan is het mogelijk om een “hogere” rechter te vragen of deze het eens is met de uitspraak. Dat wordt “hoger beroep” genoemd. Als een kantonrechter een uitspraak heeft gedaan is echter niet altijd hoger beroep mogelijk. Tegen uitspraken van de kantonrechter kan alleen hoger beroep aangetekend worden als deze gaan over bedragen die hoger zijn dan € 1.750 .

Hoofdelijke aansprakelijkheid
Hoofdelijke aansprakelijkheid wil zeggen dat een persoon voor het geheel verantwoordelijk is voor een schuld. Ook anderen kunnen aansprakelijk zijn voor de schuld van die persoon. Bijvoorbeeld degene met wie die persoon in gemeenschap van goederen getrouwd is. Ook die persoon wordt dan “hoofdelijk aansprakelijk” genoemd. Het gevolg is dat de schuld volledig verhaald kan worden op die persoon.

Hulpofficier van Justitie
Een (Hulp-)officier van Justitie is iemand die werkt voor het Openbaar Ministerie. Het Openbaar Ministerie is een onderdeel van de rechterlijke macht. Het openbaar Ministerie zorgt ervoor dat strafbare feiten worden opgespoord en vervolgd. De officier van justitie treedt op als vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie en leidt het opsporingsonderzoek. Het openbaar Ministerie houdt ook toezicht op de goede uitvoering van het vonnis van rechters. Denk daarbij aan het uitvoeren van een ontruiming van een woning of het verwijderen van een watermeter uit een woning. Als er niemand thuis is, zal daar een (Hulp-)officier van Justitie bij aanwezig zijn. Daarbij moet de (Hulp-)officier er ook voor zorgen dat de rechten van de schuldenaar niet geschonden worden.

I

Informatiekosten
Een gerechtsdeurwaarder maakt kosten bij het incasseren van schulden. Deze kosten kunnen in rekening worden gebracht bij schuldenaren. Het is mogelijk dat een gerechtsdeurwaarder een adres op moet vragen bij de gemeente, de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW), de Kamer van Koophandel, het Kadaster of bij het Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen. De kosten die de deurwaarder daarvoor in rekening brengt, heten de “informatiekosten”. 

Ingebrekestelling
Een ingebrekestelling is een document waarin aangegeven wordt dat aan bepaalde verplichtingen niet voldaan wordt. Een ingebrekestelling kan bijvoorbeeld gaan over geld dat nog betaald moet worden. Met een ingebrekestelling wordt in eerste instantie de kans geboden alsnog binnen een redelijke termijn aan de verplichtingen te voldoen. Doet men dat niet, dan “blijft men in gebreke”.

K

Kandidaat-deurwaarder
Een kandidaat-deurwaarder is een deurwaarder die in dienst is bij een Gerechtsdeurwaarder. Voor een gerechtsdeurwaarder mogen maximaal drie deurwaarders werken, anders gezegd: aan een gerechtsdeurwaarder mogen maximaal drie deurwaarders zijn "toegevoegd". Deurwaarders mogen dezelfde handelingen verrichten als gerechtsdeurwaarders. Voor schuldenaren maakt het dus geen verschil of zij te maken hebben met een gerechtsdeurwaarder of met een kandidaat-deurwaarder.

L

Loonbeslag
Als er een uitspraak van de rechter is of er is een andere titel, dan mag een deurwaarder maatregelen treffen om een schuld te incasseren. Één van die maatregelen is "beslag leggen".  Een voorbeeld is beslag op inkomsten, zoals een loon of een uitkering. Het deel van het loon of de uitkering waarop beslag is gelegd worden dan niet aan de schuldenaar, maar aan de deurwaarder betaalt. Het gedeelte van de inkomsten waarop beslag is gelegd wordt gebruikt om de schulden af te lossen. 

M

Ministerieplicht
In de Gerechtsdeurwaarderswet wordt veel geregeld wat met deurwaarders te maken heeft. Bijvoorbeeld hoe deurwaarders benoemd worden en wat zij wel en niet mogen, maar ook waartoe zij verplicht zijn. Er zijn namelijk handelingen die alleen door een deurwaarder verricht mogen worden. Het is dus logisch dat een deurwaarder niet kan weigeren die handelingen uit te voeren. In het geval de deurwaarder de enige is die een handeling uit mag voeren, dan wordt wel gezegd dat de deurwaarder een “ministerieplicht” heeft.

N

Nakosten
De kosten die een schuldeiser naar aanleiding van een vonnis extra mag doorberekenen aan de schuldenaar, mits de rechter in dat vonnis de schuldenaar volledig in de proceskosten heeft veroordeeld. De hoogte van de nakosten is aan een maximum gebonden. 

O

Ontruiming
Een rechter kan besluiten dat een persoon of een bedrijf een gehuurde ruimte moet verlaten. Bijvoorbeeld omdat de huur niet betaald is. Als die persoon of dat bedrijf weigert de gehuurde ruimte te verlaten kan de deurwaarder op basis van de uitspraak van de rechter de ruimte ontruimen. 

Openbaar exploot
Voordat een gerechtsdeurwaarder een exploot bezorgd, moet de hij eerst zeker weten of het adres van de schuldenaar nog klopt. Daarvoor klopt de gerechtsdeurwaarder aan bij de Gemeentelijke Basisadministratie of het Handelsregister. Het kan zijn dat de persoon of het bedrijf waarvoor het exploot is niet in de Gemeentelijke Basisadministratie of het Handelsregister terug te vinden is. Als dat zo is, mag de deurwaarder het exploot “openbaar betekenen”. De deurwaarder geeft het exploot dan af bij de rechtbank en plaatst een korte versie van de dagvaarding in de krant. Ongeacht of de persoon of het bedrijf dan op komen dagen bij de rechter zal de rechter dan een beslissing nemen.

Sinds 1 juli staan op internet de openbare betekeningen gepubliceerd. Dat zijn betekeningen die voorheen in de dag- en weekbladen gepubliceerd stonden. Denk daarbij aan de oproepingen van mensen zonder bekende woon- of verblijfplaats en gerechtelijke aankondigingen. Met ingang van 1 juli staan deze berichten dus op internet, op https://zoek.overheid.nl/oproepingen. Via deze zoekfunctie kunt u nazoeken of dergelijke berichten over u, of naar publicaties waarin u belanghebbende bent, zijn gepubliceerd. Oproepingen zijn tot de dag na de zitting vindbaar. Gerechtelijke aankondigingen zijn na publicatie nog dertig dagen vindbaar. Nadat de termijn is verlopen zijn de publicaties alleen nog via de bladerfunctie van de Staatscourant zoekpagina beschikbaar.

Overbetekening
Als een deurwaarder beslag heeft gelegd, brengt de deurwaarder de schuldenaar daarvan op de hoogte door een officieel document langs te brengen bij de schuldenaar. Die handeling van de deurwaarder wordt "overbetekenen" genoemd. Degene voor wie het stuk bedoeld is hoeft echter niet aanwezig te zijn, de deurwaarder mag het officiële document ook afgeven aan een huisgenoot of anders in een gesloten enveloppe in de brievenbus doen. Voorwaarde is wel dat dat gebeurt op het officiële adres van degene voor wie het document bestemd is.

P

Proceskosten
Als u als schuldenaar voor de rechter moet verschijnen, kan het zijn dat u kosten maakt. Die kosten worden de “proceskosten” genoemd. De kosten van een advocaat vallen daar bijvoorbeeld onder. Ook de schuldeiser maakt kosten. De kosten die de schuldeiser maakt, kunnen bijvoorbeeld de kosten zijn voor het inschakelen van een deurwaarder, van getuigen en deskundigen. Proceskosten kunnen bijvoorbeeld ook de buitengerechtelijke kosten zijn. Ook de kosten van de rechtbank, zoals het griffierecht, vallen onder de proceskosten.

Proces-verbaal
Een proces-verbaal is een officieel schriftelijk verslag. Een voorbeeld van zo’n verslag is het verslag dat een deurwaarder maakt van hetgeen hij heeft aangetroffen bij het leggen van een beslag op roerende zaken. Een proces-verbaal kan ook een verslag zijn waarin vastgelegd wordt wat aan de orde is gekomen op een rechtszitting.

R

Roerende zaken
Roerende zaken zijn stoffelijke zaken. Een inboedel wordt bijvoorbeeld "een roerende zaak" genoemd, evenals een auto.

Rolzitting Rechters houden “zitting” op bepaalde dagen, met de bedoeling om op dat moment de zaken die partijen voorleggen te behandelen. Wanneer er op een dag meerdere zaken worden behandeld, dan noemen we dat een “rolzitting”. Op een rolzitting worden meestal alleen schriftelijk processtukken door partijen overlegd. Alleen bij de Kantonrechter of in strafzaken en kort geding zaken kan een partij zelf ook op de rolzitting verschijnen. Aan het eind van de rolzitting beslist de rechter hoe de verdere afhandeling van de zaken plaats zal vinden, anders gezegd: wat de procedure zal zijn.

S

Salaris gemachtigde
Als een deurwaarder een vordering incasseert, maakt de deurwaarder kosten. Deze kosten kunnen (deels) in rekening worden gebracht bij schuldenaren. Er zijn verschillende soorten kosten. Eén van die soorten is de gerechtelijke kosten, dat zijn de kosten die verbonden zijn aan het inschakelen van een rechter. Er zijn verschillende soorten gerechtelijke kosten, de belangrijkste voorbeelden daarvan zijn: a. Gemachtigdensalaris, dat zijn de kosten die gemaakt worden door degene die de schuldeiser gevraagd heeft om de schuldeiser te vertegenwoordigen bij de rechter.  b. Griffierecht, dat zijn de kosten die de rechtbank in rekening brengt voor het behandelen van een zaak.

Schuldsanering
Als de schulden je boven het hoofd groeien, dan kan “schuldsanering” helpen. Schuldsanering wil zeggen dat je met behulp van anderen een overzicht maakt van al je schulden en van al je inkomsten en uitgaven. Samen stel je dan een plan op om alle schulden te betalen. Meestal kan je daarvoor aankloppen bij de Kredietbank of bij de Sociale Dienst. Sommatie Een sommatie is een brief waarin iemand verzocht wordt alsnog een openstaand bedrag te betalen. Meestal wordt in een “sommatie” een termijn genoemd waarbinnen betaald moet zijn. Een ander woord voor sommatie is "aanmaning".

T

Titel
Een titel is een document op basis waarvan het de deurwaarder wettelijk is toegestaan om tot bijvoorbeeld "beslag leggen" over te gaan. Er zijn conservatoire titels en executoriale titels. Een vonnis van de rechter is een executoriale titel, maar bijvoorbeeld ook notariële aktes, dwangbevelen en beschikkingen zijn dat.

V

Verstek
“Verstek laten gaan” betekent dat je niet op komt dagen bij de rechter, ondanks dat je daartoe een verzoek hebt gehad van een deurwaarder. Het gevolg van verstek laten gaan is vaak dat een rechter in jouw nadeel beslist. Verweer Het kan zo zijn dat je het er niet mee eens bent dat je een schuld hebt, waarvan een persoon of een bedrijf zegt dat je die hebt. Als die persoon of dat bedrijf naar de rechter gaat, dan kun je daar “verweer voeren”. Meestal is de rechter in het geval van schulden een kantonrechter. Bij de kantonrechter kun je “mondeling verweer voeren” of “schriftelijk verweer voeren”.

Verzet
“Verstek laten gaan” betekent “dat je niet op komt dagen bij de rechter, ondanks dat je daartoe een verzoek hebt gehad van een deurwaarder”. Het gevolg van “verstek laten gaan” is vaak dat een rechter in jouw nadeel beslist. Het is mogelijk om in dat geval alsnog opnieuw naar de rechter te gaan, dat noem je “in verzet gaan”. In verzet gaan kan niet altijd. Het is verstandig hulp in te roepen van een jurist of advocaat als je van plan bent in verzet te gaan. Verzoekschrift In een verzoekschrift vraagt een partij (een bedrijf of een persoon) aan de rechter om iets te doen. De procedure die daarbij van toepassing is, lijkt op de procedure die van toepassing is bij een dagvaarding. De indiener van een verzoekschrift wordt de “verzoeker” genoemd. De tegenpartij in een “verzoekschrift” wordt een “verweerder” genoemd. De partij op wiens verzoek een dagvaarding wordt uitgebracht heet niet een “verzoeker”, maar een “eiser”. De tegenpartij in een dagvaardingsprocedure heet niet “verweerder” maar “gedaagde”. Zaken waarin een verzoekschriftprocedure gebruikt wordt, zijn vaak ontslagzaken, echtscheidingszaken, alimentatiezaken en bewindvoeringszaken.

Vonnis
Een vonnis is een beslissing van de rechter. Een vonnis wordt uitgesproken door een rechter van een rechtbank of een kantongerecht. Een vonnis van een gerechtshof of van de Hoge Raad wordt een arrest genoemd.

Vordering
Een vordering is een bedrag dat je moet betalen. Een vordering bestaat niet alleen uit het originele bedrag dat je betalen moest (de hoofdsom). Ook de kosten die bijvoorbeeld een deurwaarder heeft gemaakt zijn een deel van de vordering. Evenals rente die in rekening gebracht wordt.

W

Wettelijke rente
Een schuldeiser mag een schuldenaar rente in rekening brengen over een schuld als die schuld niet op tijd betaald wordt. De in rekening gebrachte rente dient dan eigenlijk als schadevergoeding. Er zijn verschillende soorten rente die in rekening gebracht kunnen worden. (1) Het kan zijn dat in de Algemene Voorwaarden van een bedrijf opgenomen is dat het bedrijf bij te laat betalen een bepaald rentepercentage in rekening zal brengen. Het kan ook zijn dat in een contract een bepaald rentepercentage genoemd wordt dat het bedrijf in rekening zal brengen als te laat betaald wordt. Deze soort rente wordt de ”contractuele rente” genoemd. (2) Het kan ook zijn dat in de Algemene Voorwaarden of in een contract geen rentepercentage genoemd wordt. Ook als geen rentepercentage genoemd wordt mag een bedrijf bij te laat betalen rente in rekening brengen. De rente die dan in rekening gebracht mag worden heet de “wettelijke rente”. De hoogte van de “wettelijke rente” wordt bepaald door de overheid. Er zijn twee soorten wettelijke rente. De eerste is de “wettelijke rente voor handelstransacties”, de twee is de “wettelijke rente voor niet-handelstransacties”. Wettelijke handelstransacties zijn afspraken voor levering van goederen of diensten tussen bedrijven en/of overheidsinstanties onderling. “Wettelijke rente voor niet-handelstransacties” zijn afspraken waar particulieren bij betrokken zijn. De “wettelijke rente” wordt elk half jaar opnieuw vastgesteld door de overheid. Zie voor een overzicht: de site van De Nederlandsche Bank: http://www.statistics.dnb.nl/popup.cgi?/usr/statistics/excel/wettelijke rente.xls.

WSNP
WSNP is de afkorting van Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen.